طرح رجیستری یا طرح ثبت شناسه گوشی های تلفن همراه از سال‌ها پیش مطرح شده بود، اما هر بار به دلیل عدم آمادگی زیرساخت‌ها و مسئولان با شکست مواجه شد. در نهایت این طرح پر سر و صدا با آمادگی سیستم‌های فنی و زیرساخت‌های لازم و مسئولان ارتباطات و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، از سال گذشته رسما آغاز به کار کرد. طرح رجیستری در ابتدا با آگاه‌سازی بخش‌های مختلف، پایش کل شبکه اپراتورهای موبایل و ثبت و مانیتورینگ آخرین شناسه‌های ترکیبی گوشی و سیم کارت از مهرماه 1396 شروع شد و سپس برندهای مختلف به نوبت مشمول رجیستری شده و در نهایت تا فروردین و اردیبهشت امسال، تمامی برندهای تلفن همراه وارد این طرح شدند.

مسئولان می‌گویند با اجرای طرح رجیستری، گوشی‌ها و تبلت‌های سیم کارت‌خوری که تا پیش از شروع طرح فعال شده بودند دچار مشکل نخواهند شد، اما پس از تاریخ‌های اعلام شده، تنها گوشی‌هایی که از مبادی قانونی وارد کشور شده باشند در شبکه اپراتوری فعال می‌شوند. بر همین اساس، لازم است خریداران در هنگام خرید گوشی به برخی نکات توجه داشته باشند و پس از اطمینان از اصالت و قاچاق نبودن گوشی موبایل، نسبت به خریداری اقدام کنند.

برای استعلام قانونی و یا غیر قانونی بودن روند واردات هر گوشی، خریداران باید با استعلام کد 15 رقمی IMEI از طریق سامانه ستاره 7777 مربع (#7777*) یا ستاره 4 مربع (#4*) اصالت گوشی را بررسی کنند. همچنین خریداران باید سریال دستگاه مورد نظر را به سامانه همتا به آدرس اینترنتی https://hamta.ntsw.ir اعلام کرده و از رجیستر بودن گوشی اطمینان حاصل کنند. اما در نهایت وظیفه رجیستر کردن دستگاه‌های موبایلی که در فروشگاه هستند، بر عهده فروشنده است و در صورتی که خریدار گوشی را خریده و با گذشت زمان اعلام شده از سوی مسئولان، دستگاهش غیر فعال شد، وی باید با استناد به فاکتور به فروشنده مراجعه و مشکل خود را حل کند.

در بدترین حالت اگر با وجود اطلاع‌رسانی‌های انجام شده، مشتری خبری از جزئیات طرح رجیستری نداشته باشد و بخواهد خرید کند، وظیفه دارد از فروشنده فاکتور بگیرد. در این شرایط و اگر پس از گذشت 30 روز گوشی از کار افتاد، باید به استناد فاکتور به فروشگاه مراجعه کرده و گوشی را با دریافت مبلغ بازگردانده و یا آن را با یک گوشی قانونی تعویض کند. در صورتی که فروشنده حاضر به انجام این کار نشود، راه‌هایی برای پیگیری قانونی این مساله در نظر گرفته شده است.

خرید مستقیم از فروشگاه

خرید مستقیم به این معناست که فروشنده به طور مستقیم، مالکیت دستگاه را از طریق کارتابل سامانه همتا به خریدار منتقل می‌کند. در این حالت، خریدار باید پس از مراجعه به فروشگاه برای خرید گوشی اقدامات زیر را انجام دهد:

1. دستیابی به شناسه IMEI دستگاه؛ این شناسه بر روی جعبه دستگاه و یا بدنه (معمولا زیر باتری) درج شده و همچنین شما می‌توانید با شماره‌گیری کد ستاره مربع 06 مربع (#06#*) از گوشی مورد نظر، به شناسه IMEI دست پیدا کنید.

2. شناسه IMEI گوشی را از طریق درگاه‌های ارتباطی با سامانه همتا (درگاه تحت وب، کد دستوری USSD که در بالا ذکر کردیم و یا تلفن گویا IVR) استعلام بگیرید و اصالت گوشی را بررسی کنید.

3. فروشنده باید از طریق درگاه‌های سامانه همتا (درگاه تحت وب، کد دستوری USSD یا تلفن گویای IVR)، مالکیت دستگاه را به خریدار منتقل کند.

4. پس از انتقال مالکیت، خریدار باید موجودی کالای خود را از طریق درگاه تحت وب سامانه همتا بررسی کرده تا از انتقال مالکیت دستگاه از کارتابل فروشنده به کارتابل خود اطمینان پیدا کند. توصیه شده که خریدار پس از خرید گوشی ، دستگاه را با استفاده از درگاه‌های ارتباطی با سامانه همتا فعال کرده و تست کند.

5. فروشنده وظیفه دارد همراه با گوشی و جعبه‌ی آن، کد فعال‌سازی گوشی را نیز به خریدار ارائه کند. لازم است خریدار برای اطمینان از محرمانه بودن کد مذکور، بلافاصله آن را از طریق کارتابل تغییر دهد.

خرید غیر مستقیم از فروشگاه

خرید غیر مستقیم به روشی گفته می‌شود که در آن، مالکیت دستگاه به طور مستقیم به کارتابل فرد خریدار منتقل نمی‌شود، بلکه خریدار این انتقال مالکیت را با استفاده از کد فعال‌سازی انجام می‌دهد. در این حالت، خریدار پس از مراجعه به فروشگاه برای خرید گوشی باید اقدامات زیر را انجام دهد:

1. دستیابی به شناسه IMEI دستگاه از طریق روش‌هایی که در بالا گفته شد.

2. پس از استعلام اصالت دستگاه از طریق روش‌های گفته شده در بالا، فروشنده به همراه دستگاه، کد فعال‌سازی را به خریدار تحویل می‌دهد و اگر برای دستگاه به دلایلی کد فعال‌سازی وجود نداشت، باید از طریق درگاه‌های سامانه همتا اقدام به تولید کد فعال‌سازی برای دستگاه مورد نظر کند.

3. پس از فعال‌سازی دستگاه از طریق درگاه‌های سامانه همتا توسط خریدار، مالکیت دستگاه به وی منتقل شده و گوشی از فهرست موجودی کالای فروشنده حذف و به فهرست موجودی کالای خریدار منتقل می‌شود.

خرید مستقیم از فروشگاه مجازی

در این روش، فروشگاه مجازی به طور مستقیم مالکیت دستگاه را به کارتابل سامانه همتای خریدار منتقل می‌کند. خریدار پس از مراجعه به درگاه اینترنتی فروشگاه مجازی و رویت نماد اعتماد الکترونیکی آن، گوشی مورد نظر را انتخاب می‌کند و سپس باید اقدامات زیر را انجام دهد:

1. اصالت شناسه دستگاه را از طریق درگاه‌های ارتباطی با سامانه همتا استعلام بگیرید.

2. با وارد کردن شماره تلفن همراه و کد ملی خود، دستگاه را خریداری کنید. در این حالت، دستگاه با شناسه IMEI مورد نظر به طور مستقیم به کارتابل خریدار منتقل می‌شود.

خرید غیر مستقیم از فروشگاه مجازی

در این روش، مالکیت دستگاه به طور مستقیم به کارتابل فرد خریدار منتقل نمی‌شود، بلکه خریدار از طریق کد فعال‌سازی مالکیت دستگاه را در اختیار می‌گیرد. خریدار پس از مراجعه به درگاه اینترنتی فروشگاه مجازی و رویت نماد الکترونیکی آن، دستگاه مورد نظر دارای شناسه IMEI را انتخاب می‌کند و سپس باید اقدامات زیر را انجام دهد:

1. اصالت شناسه IMEI دستگاه را از طریق درگاه‌های ارتباطی با سامانه همتا استعلام بگیرید.

2. پس از دریافت دستگاه به همراه کد فعال‌سازی، خریدار باید نسبت به کنترل تطابق شناسه IMEI گوشی در درگاه اینترنتی و روی جعبه یا دستگاه اقدام کند.

خرید مستقیم از فروشنده

در این روش، فروشنده‌ی گوشی، شخصا و به طور مستقیم مالکیت دستگاه را از طریق کارتابل سامانه همتا به خریدار منتقل می‌کند. در این راستا، انجام اقدامات زیر ضروری است:

1. رویت شناسه IMEI دستگاه از طریق روش‌های گفته شده

2. انتقال مالکیت دستگاه به خریدار توسط فروشنده از طریق درگاه‌های سامانه همتا پس از استعلام اصالت دستگاه

3. بررسی موجودی کالا توسط خریدار پس از انتقال مالکیت (پس از فرایند خرید و فروش، شناسه IMEI گوشی جدید باید در کارتابل خریدار ثبت شود)

خرید غیر مستقیم روشی از خرید گوشی است که در آن مالکیت دستگاه به طور مستقیم توسط فروشنده به کارتابل خریدار منتقل نمی‌شود،‌ بلکه خریدار از طریق کد فعال‌سازی انتقال مالکیت را انجام می‌دهد.

1. رویت و استعلام شناسه IMEI دستگاه از روش‌های گفته شده

2. اعطای تجهیز به همراه کد فعال‌سازی به خریدار

3. انتقال مالکیت دستگاه به خریدار

4. بررسی فهرست موجودی کالای خریدار از طریق درگاه تحت وب سایت سامانه همتا و اطمینان از ثبت شدن IMEI گوشی جدید در کارتابل خریدار

چند نکته‌ی دیگر در مورد طرح رجیستری

1. اگر فرد پس از خرید گوشی متوجه شود شناسه‌ها با یکدیگر یکسان نیستند یا پیام غیر قانونی بودن گوشی را از طریق پیامک دریافت کرد، باید بلافاصله گوشی را به فروشنده عودت دهد.

2. در خرید اینترنتی و پس از تحویل گوشی، پیشنهاد می‌شود خریدار حتما اقدامات فوق را انجام دهد. در صورتی که پس از پرداخت هزینه متوجه مغایرتی در موارد بالا شدید تا 7 روز فرصت دارید گوشی را عودت داده و مبلغ پرداخت شده را دریافت کنید.

3. مصرف‌کننده نباید هیچ هزینه‌ای برای اقدامات فوق در راستای طرح رجیستری تلفن همراه پرداخت کند و فروشنده حق ندارد به اسم رجیستری، هزینه‌ای از خریدار دریافت کند.

4. پس از فرایند خرید و فروش گوشی، شناسه IMEI گوشی جدید باید در کارتابل خریدار ثبت شود.

منبع : تیک